Enorme hoeveelheden data blijven onbenut in de strijd tegen belastingontwijking en belastingontduiking. Binnen de Europese Unie worden veel gegevens uitgewisseld, maar het kan beter. Dat stelt de Europese Rekenkamer. De uitwisseling van fiscale en andere financiële gegevens van vermogende particulieren en internationale bedrijven is een belangrijk speerpunt tegen de ontwijking en ontduiking.

Ongekende toegang

De Europese Rekenkamer deed onderzoek naar de uitwisseling tussen de belastingdiensten van de Europese Unie. Hoewel de EU wereldwijd voorop loopt laat het effectief inzetten van de data nog veel te wensen over. Althans dat schrijft de toezichthouder op de uitgaven en het beleid van de EU in een afgelopen dinsdag verschenen rapport.

'Dankzij initiatieven in de afgelopen jaren hebben overheden ongekende toegang tot belastinggegevens gekregen', verklaarde het Hongaarse lid van de Rekenkamer Ildikó Gáll-Pelcz. 'De uitgewisselde informatie moet echter nog veel meer worden gebruikt zodat het volledige potentieel van het systeem kan worden benut.'

Europese wetgeving

Het toenemende aantal grensoverschrijdende transacties maakt het steeds moeilijker om de belastingen correct vast te stellen. En dat zet weer de deur open voor belastingontwijking en -ontduiking, stelt de toezichthouder. Daarbij verwijst de controleur naar een schatting uit 2015 die stelt dat de EU alleen al als gevolg van ontwijking van winst- of vennootschapsbelasting elk jaar tussen de €50 miljard en €70 miljard aan belastinginkomsten misloopt.

De samenwerking van de lidstaten is dus noodzakelijk. Maar de Europese wetgeving op het gebied van gegevensuitwisseling bevat tekortkomingen. Zo vallen cryptovaluta niet onder de verplichte verslaglegging waardoor ze voor het grootste deel onbelast blijven.

Slechte uitvoering

De uitvoering van de gegevensuitwisseling is vooral slecht concluderen de onderzoekers. Daarnaast is ook het toezicht van de Commissie niet al te best en de automatisch gedeelde gegevens zijn vaak van slechte kwaliteit. De Rekenkamer onderzocht vijf van de 27 Europese landen, waaronder Nederland. Veel belastingautoriteiten verzuimen op grote schaal het fiscaal identificatienummer te vermelden van de belastingplichtigen in hun eigen land.

Dat maakt het koppelen van de gegevens erg lastig. Volgens de Rekenkamer worden minder dan 10% van de automatisch uitgewisselde gegevens gebruikt door de ontvangende landen. Daarbij ontbreekt terugkoppeling dus wat de uitwisseling precies oplevert is onbekend stelt de toezichthouder.

Er komen ook positieve geluiden uit het rapport. Op verzoek spontaan uitgewisselde gegevens zijn wel doeltreffend. Net als gelijktijdige controles van twee of meer lidstaten blijken goed te werken, aldus het FD.