De Nederlandsche Bank (DNB) heeft aan het kortste eind getrokken in een zaak tegen een in dividendarbitrage gespecialiseerd bedrijf. DNB legde GSFS Asset Management, het GSFS-pensioenfonds en vier bestuurders boetes op. Onder hen oud-Fortisbankier Frank Vogel. Volgens de toezichthouder zou hij een pensioenfonds hebben misbruikt voor een fiscale truc met aandelen.
Fiscale truc
De truc wordt ook wel dividendarbitrage of dividendstrippen genoemd en is internationaal zeer omstreden. Bankiers en handelaren zouden op grote schaal hebben gefraudeerd met dividendbelasting door gebruik te maken van hiaten in internationale belastingverdragen. De truc zit in het meerdere malen belasting terugvragen op grote volumes aandelen.
Verschillende Europese landen zijn daarmee miljarden euro’s misgelopen. In Duitsland lopen al verschillende strafrechtelijke onderzoeken. ABN Amro heeft vooruitlopend op een mogelijke terugbetaling een last genomen van €79 miljoen. Een collectief van onderzoeksjournalisten in binnen- en buitenland waaronder Follow the Money, ziet Frank Vogel als de ‘geestelijk vader’ van de fiscale truc.
Verbod op nevenactiviteiten
Toch oordeelt het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) dat de bedrijven van Vogel de opgelegde boetes niet verdienen. De hoogste bestuursrechter constateert dat de beleggingsactiviteiten van GSFS vrijwel uitsluitend uit dividendarbitrage bestonden.
Het verwijt van DNB ging niet om de dividendarbitrage als zodanig. De toezichthouder stelde dat het bedrijf van Vogel met de dividendarbitrage een ‘verbod op nevenactiviteiten’ voor pensioenfondsen zou hebben geschonden. Het bedrijf zou een pensioenfonds als beleggingsvehikel hebben gebruikt. De resultaten van het beleggen kwamen ten goede aan het bedrijf GSFS Asset Management.
Niet voorzienbaar
‘De waarde van de aangekochte effecten oversteeg daarbij de pensioenreserve vele malen (tot wel achthonderd keer)’, schrijft de bestuursrechter. Het belegd vermogen van het pensioenfonds was eind 2012 €354 miljoen, terwijl een premie was ingelegd van slechts €3 miljoen. Wat DNB betreft is dividendarbitrage een vorm van beleggen die sowieso niet thuishoort bij een pensioenfonds.
Maar daar gaat de rechter niet in mee. Er is sprake van een zogenaamde ‘open norm’, waardoor ‘de wettekst ruimte biedt voor verschillende uitleg’. Verder stelt de rechter dat het in de periode dat GSFS zich bezighield met de dividendarbitrage ‘niet voorzienbaar’ was dat de beleggingsactiviteiten in strijd waren met het verbod op nevenactiviteiten.
Aanwijzing wel terecht
Tegenwoordig ligt dat anders maar in het vorige decennium was dat veel minder evident, aldus het rechtscollege. ‘Omdat de strafbaarheid van de beleggingsactiviteiten van GSFS indertijd onvoldoende duidelijk was, mocht DNB geen boetes opleggen’, vindt het CBb.
DNB zegt in een reactie dat de boetes weliswaar onterecht waren maar dat een eerder gegeven aanwijzing wel terecht was. Uit de uitspraak van vandaag blijkt slechts dat de strafbaarheid van de beleggingsactiviteiten van het GSFS-pensioenfonds destijds onvoldoende duidelijk was, aldus een woordvoerder. Daar heeft de toezichthouder zich bij neer te leggen, schrijft het FD.
