Er is een nieuwe maatregel voor accountants op komst. Kleine accountantskantoren moeten binnenkort bij elke controle een vragenlijst invullen. De maatregel wordt niet met open armen ontvangen. Het kost tijd en dus vanzelfsprekend ook geld. Het is opnieuw een tegenslag voor de kleine kantoren. Toezichthouder de Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft de groep al langer in het vizier.
Disproportioneel grote impact
Branchevereniging Novaa stelt dat het een de invoering van de vragenlijst een halve tot een hele dag werk per controle kan betekenen. Directeur Guus Ham spreekt dan ook over een ‘enorme impact’. De verplichting is wat hem betreft ‘disproportioneel’. ‘Voor mkb-kantoren voelt dit als met een kanon op een mug schieten.’
De gehele sector staat al sinds het begin van deze eeuw onder druk. Een breed scala aan schandalen zorgt voor kritiek van politiek en samenleving. Demissionair minister van Financiën Wopke Hoekstra stelde vorig jaar om die reden twee ‘kwartiermakers’ aan die voor verbetering van de sector moeten gaan zorgen.
1% of minder
Die twee kwartiermakers hebben besloten dat de accountants voortaan in elke controleverklaring tien punten moeten opstellen. Daarmee moet meer inzicht komen in hoe een controle tot stand komt. De vragenlijst is een aanvulling op die eis. In september publiceerde de SRA een schatting van de gemiddelde kostenstijging per opdracht. Het zou gaan €6000 tot €8000. ‘Het verbaast ons eigenlijk dat grote ondernemersverenigingen nog niet op hun achterste benen staan.’
De toezichthouder denkt echter dat de gevolgen van de vragenlijst wat minder groot zullen zijn. Volgens een woordvoerder van de AFM blijkt uit de eerste pilot dat het invullen van het formulier 1% of minder van het totale aantal uren van een wettelijke controle duurde. De tweede pilot kostte zelfs minder tijd. De toezichthouder rekent op anderhalf uur per vragenlijst, dat is inclusief het verzamelen en controleren.
Welles nietes
Volgens Guus Ham van Novaa klopt dat niet. Het formulier uit de pilotfase bevat zeven hoofdonderwerpen met ruim tachtig vragen. Ongeveer de helft daarvan heeft meerdere deelvragen. Minimaal 120 onderdelen moeten worden beantwoord. Dat zou per onderdeel gemiddeld op 0,75 minuut uitkomen voor het opzoeken, invullen, controleren en verzenden van het formulier.
Volgens de directeur van de branchevereniging komen daar geheid nog vervolgvragen bij. ‘Anders is het geen zinnig toetsingsinstrument’. De AFM stelt dat dit niet per se het geval is. ‘Het is niet zo dat wij bij de antwoorden gelijk vervolgvragen stellen. Wij gebruiken deze informatie voor ons risicobeeld. Op basis daarvan plannen wij toezichtactiviteiten.’
Invoering
De nieuwe eis geldt voor zogenaamde niet-OOB-kantoren. In de praktijk zijn dit mkb-kantoren. Zij zijn jaarlijks goed voor ruim 19.000 van de 20.000 wettelijke controles. De AFM draaide tot nu toe twee proeven. De komende maanden volgt nog een laatste pilot. De laatste test draait vooral om details in de vraagstelling van de lijst. De invoering wordt aankomend jaar verwacht. Vanaf 1 januari 2022 neemt de AFM het toezicht op wettelijke controles van niet-OOB-kantoren over van de NBA en SRA. De SRA wil niet reageren op vragen van het FD en een woordvoerder van de NBA laat weten niet bekend te zijn met de pilots rond vragenlijsten, aldus het FD.
