De regering heeft aandacht voor de uitdagingen voor familiebedrijven in Nederland, inclusief het belang van de bedrijfsopvolging. Staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken schrijft dit in een toelichting op cijfers over familiebedrijven en een onderzoek naar knelpunten.
BOR belangrijk instrument voor continuïteit
“Het kabinet heeft oog voor de specifieke knelpunten die familiebedrijven ervaren bij bedrijfsopvolging,” schrijft Keijzer. Als voorbeeld noemt ze de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) die voorziet in een gedeeltelijke of volledige vrijstelling van de schenk- en erfbelasting. De BOR wordt volgend jaar geëvalueerd, maar de staatssecretaris vindt de regeling in ieder geval een belangrijk instrument voor de continuïteit van familiebedrijven en behoud van werkgelegenheid.
Vermogensversterkend krediet voor agrarische sector
Een ander voorbeeld van ondersteuning is het Vermogensversterkend Krediet (VVK) voor de agrarische sector, waarin veel familiebedrijven actief zijn. Met een VVK krijgen jonge ondernemers middelen voor duurzame investeringen, bijvoorbeeld als de financiële ruimte na een overname beperkt is. Keijzer noemt verder de voorlichting en advisering door het Ondernemersplein, de Kamer van Koophandel, belangenorganisaties en commerciele adviseurs.
Tweede Kamer vroeg om informatie
De toelichting heeft betrekking op twee publicaties over Nederlandse familiebedrijven, die beiden door de Tweede Kamer werden gevraagd. De CDA-Tweede Kamerleden Mustafa Amhaouch en Hilde Palland vroegen om feitelijke informatie over familiebedrijven, inclusief de sectoren en regio’s waarin ze actief zijn. Tweede Kamerleden Thierry Aartsen van de VVD en Eppo Bruin van de Christen Unie wilden een onderzoek naar de knelpunten voor familiebedrijven.
Familiebedrijven spelen belangrijke rol
De feitelijke informatie werd verwerkt door het Centraaal Bureau voor de Statistiek (CBS) in de rapportage Familiebedrijven in Nederland. De familiebedrijven spelen een belangrijke rol, schrijft de staatssecretaris. In 2018 bestond zestig procent van het Nederlandse bedrijfsleven uit familiebedrijven, exclusief bedrijven van één persoon. Ze hadden een gezamenlijke omzet van 403 miljard euro, ongeveer een kwart van het Nederlands totaal, en zorgden voor bijna 30 procent van alle banen.
De staatssecretaris prijst de familiebedrijven voor hun voortrekkersrol op het gebied van duurzaamheid en maatschappelijke betrokkenheid. “Ze scoren hoog op het vlak van liefdadigheid, hebben sterke lokale verwevenheid en leveren vaak een bijdrage aan lokale evenementen en organisaties als sportclubs,” aldus Keijzer. Met name in de provincies Overijssel, Friesland en Gelderland spelen de familiebedrijven een belangrijke rol.
Familiefactor soms voordeel en soms nadeel
Het onderzoek naar knelpunten bestond uit verschillende elementen, waaronder gesprekken met familiebedrijven en belangenorganisaties en een essay door het Landelijke Expertisecentrum Familiebedrijven (LEF). Het onderzoek geeft een minder eenduidig beeld. “De familiefactor kan in sommige gevallen een voordeel zijn en in andere gevallen een nadeel,” aldus Keijzer.
Als voorbeeld noemt ze de hoge mate van zelf-financiering, die positief is voor het weerstandsvermogen van familiebedrijven. Tegelijkertijd zijn de bedrijven terughoudend bij het aantrekken van externe financiering. Een ander voorbeeld is de sterke band met de stad of regio waar bedrijven gevestigd zijn. Dat zorgt dat voor een sterk lokaal netwerk, maar ook voor een zekere mate van geslotenheid en te weinig nieuwe interactie of nieuwe kennis. Uit de gesprekken werd wel duidelijk dat de BOR erg belangrijk is voor familiebedrijven.
Actieplan met maatregelen
De staatssecretaris noemt tot slot het MKB-actie plan. Het actieplan omvat een breed scala aan acties en maatregelen voor de ondersteuning van het midden en kleinbedrijf sinds 2018. Veel familiebedrijven behoren tot het mkb, zodat ook zij gebruik kunnen maken van deze algemene instrumenten. Een deel van het actieplan is specifiek gericht op vernieuwingen en verduurzaming binnen familiebedrijven in Overijssel en Limburg. Een voortgangsrapportage over het MKB-actieplan verschijnt dit najaar.
