Een gelijke fiscale behandeling van werknemers en zelfstandigen, lagere belastingen en premies op arbeid en een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers. Dat zijn drie aanbevelingen van de commissie Regulering van Werk onder voorzitterschap van oud-topambtenaar Hans Borstlap. De reacties op het rapport ‘In wat voor land willen wij werken?‘ zijn gemengd.
Gelijke kansen voor iedereen
In opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid analyseerde de commissie Borstlap de Nederlandse arbeidsmarkt en deed aanbevelingen voor de toekomst. Het uitgangspunt is dat alle mensen een gelijke kans verdienen om deel te nemen aan de arbeidsmarkt. “Het land waarin wij willen werken is een ondernemend land waarin iedereen actief meewerkt aan de verwezenlijking van eigen en gemeenschappelijke welvaart in brede zin,” schrijft de commissie.
Van die ideale arbeidsmarkt is op dit moment geen sprake, constateert de commissie en noemt een aantal voorbeelden. Werkgevers durven geen mensen in dienst te nemen uit angst voor verplichtingen op grond van het arbeids- en sociale zekerheidsrecht. Werknemers met tijdelijke contracten hebben geen zekerheid en te weinig tijd om zich professioneel te blijven ontwikkelen. Zelfstandigen dragen te weinig bij aan collectieve voorzieningen, zoals uitkeringen.
Lagere belastingen en premies op arbeid
Voor het realiseren van een duurzame arbeidsmarkt, is het onder meer belangrijk dat arbeid minder belast wordt, aldus de commissie. Door lagere belastingen en premies is er een drempel weg voor het in dienst nemen van vast personeel. De kosten zijn in de huidige situatie nog vaak de reden dat er gekozen wordt voor zzp’er, voor wie geen premies verplicht zijn.
Een lagere belasting moet gepaard gaan met een meer eerlijke belasting, dus een gelijke fiscale behandeling van werknemers en zelfstandigen. Op dit moment dragen werknemers onevenredig veel bij aan collectieve voorzieningen. In aanvulling op de stapsgewijze verlaging van de zelfstandigenaftrek, pleit de commissie voor het afbouwen van de andere voordelen, zoals de mkb-winstvrijstelling. Fiscale voordelen vooral beperkt moeten worden tot het gebruik van kapitaal door ondernemers.
Ondernemerschap blijft belangrijk
De commissie erkent dat de voorstellen zullen leiden tot een forse stijging van de lasten voor sommige ondernemers. Volgens de commissie is dat onvermijdelijk en een gevolg van de ontstane scheefgroei. “De fiscaliteit is een onhanteerbaar groot onderscheid gaan maken tussen zelfstandige en onzelfstandige arbeid, waardoor werkenden worden gestimuleerd om mede op oneigenlijke gronden, namelijk belastingbesparingen, keuzes te maken,” schrijft de commissie.
In het rapport wordt verder een voorstel gedaan voor een algemene brede arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle werkenden. Andere aanbevelingen zijn de introductie van een ontwikkelbudget voor de scholing en bijscholing van elke Nederlander en de oprichting van de zogeheten loopbaanwinkels voor loopbaanbegeleiding.
Ruimte voor verscheidenheid aan arbeidsrelaties
Het rapport zorgt voor wisselende reacties. De werkgeversorganisaties VNO-NCW, MBK-Nederland en LTO Nederland noemen de strikte lijn tussen werkgever en werknemer achterhaald. De 21ste eeuw moet juist ruimte bieden aan een verscheidenheid aan arbeidsrelaties. Het past niet om zelfstandigen hetzelfde te behandelen als werknemers, schrijven ze in een reactie. Vakbond FNV onderschrijft juist de conclusie dat de flexibilisering aangepakt moet worden.
De Nederlandse regering moet nog formeel inhoudelijk reageren, maar minister Koolmees gaf bij ontvangst van het rapport wel een eerste reactie. Werk zou eigenlijk voor sociale samenhang moeten zorgen, maar zorgt in plaats daarvan voor een tweedeling in de maatschappij, zei hij. Volgens de minister is het rapport een belangrijke bijdrage aan de discussie die maatschappijbreed gevoerd moet worden over de arbeidsmarkt van de toekomst.
