Meer dan een miljoen Nederlanders hebben te veel belasting betaald over hun spaargeld en hebben geen recht op teruggave.

2016

Zij vallen buiten de boot omdat de regering de bezwaarprocedure in 2016 ongemerkt heeft ingeperkt, ondanks een uitspraak van de Hoge Raad dat de heffing onwettig is.

Ruim een miljoen spaarders staan door de inperking met lege handen na een arrest van anderhalve week geleden. Dit arrest houdt in dat de vermogensrendementheffing, die rekent met een fictief rendement, strijdig is met Europees recht. Deze spaarders moeten hopen dat er een massaclaim wordt gestart of dat de Tweede Kamer hen tegemoet komt.

2017

Spaarders hoefde niet individueel en tijdig bezwaar te maken tegen de vermogenstaks om een lagere aanslag te krijgen volgens de oude regeling. De spaarders liepen vanzelf mee in de zogeheten massaalbezwaarprocedure. De staatssecretaris van Financiën kondigde die procedure af voor de jaren 2013 tot en met 2016, nadat tienduizenden belastingbetalers bezwaar hadden gemaakt tegen de vermogensrendementsheffing in die periode.

Vanaf 2017 moet iedere belastingplichtige individueel binnen zes weken na de definitieve aanslag bezwaar maken om mee te doen aan de massale procedure tegen de vermogenstaks. Meer dan 60.000 Nederlanders hebben dat voor het jaar 2017 gedaan. Zij hoeven daarom minder belasting te betalen omdat de Hoge Raad voor 2017 en 2018 heeft bepaald dat de vermogenstaks in strijd is met het recht op eigendom en het discriminatieverbod.

Kamervragen

Uit Kamervragen die de VVD in 2019 stelde blijkt dat ook in Den Haag niet iedereen wist van de inperking van de rechtsbescherming van belastingbetalers. Eén van de vragen aan de staatssecretaris van Financiën luidde hoe die de wetswijziging in de massaalbezwaarprocedure verklaarde, die belastingplichtigen dwong opeens tijdig en individueel bezwaar te maken. Terwijl de liberalen zelf enkele jaren eerder nog instemden met de wijziging, aldus het FD.

Allerminst vanzelfsprekend

Eric Wiebes (VVD), toenmalig staatssecretaris van Financiën, motiveerde de inperking van het massaal bezwaar door te wijzen op ongelijke behandeling ten opzichte van individuele bezwaren. Koos Boer, hoogleraar belastingrecht, zegt desgevraagd dat de wijziging wellicht ook werd ingegeven door de procedures die sinds 2013 werden aangespannen tegen de vermogenstaks. Alle procedures tot en met 2016 liggen nu bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Cor Overduin, die als belastingadviseur bij Grant Thornton optreedt namens de Bond voor Belastingbetalers, zegt dat als de bezwaarmakers daar gelijk krijgen, zo’n uitspraak nog steeds geldt voor iedereen die destijds belasting betaalde in box 3. Volgens hem is de inperking van het massaal bezwaar verkocht met het argument: ‘degenen die het betreft, piepen toch wel’. Maar dat is allerminst vanzelfsprekend meent de fiscalist.

Claim van niet-bezwaarmakers

Koos Boer denkt dat er een geringe kans is dat de spaarders die over de jaren 2017 en 2018 niet individueel en tijdig bezwaar maakten, juridisch langs een andere weg nog compensatie kunnen krijgen. ‘Wie geen bezwaar heeft gemaakt, valt in juridische zin buiten de boot. Het is aan de politiek om een grotere groep spaarders te compenseren’.

Van de niet-bezwaarmakers komt er mogelijk toch een claim. Een organisatie die zich toelegt op massaclaims, genaamd Consumentenclaim, volgt de ontwikkelingen rond box 3 consciëntieus. ‘Wij onderzoeken of we iets kunnen betekenen voor de belastingplichtigen die geen bezwaar hebben gemaakt, zegt directeur Stef Smit.

Niet eerlijk

Wat er voorlopig niet in zit is een politiek besluit voor compensatie van de grote groep. De Tweede Kamerleden hebben vooral vragen aan het kabinet. Inge van Dijk (CDA) vindt het ‘ergens niet eerlijk’ dat deze groep geen compensatie krijgt, maar zoekt nog naar de ‘juiste balans’. Het is bijvoorbeeld onduidelijk hoeveel een compensatie voor iedereen gaat kosten. GroenLinks wil ook meer duidelijkheid ‘en niet onmiddellijk pleiten voor een totale compensatie’ aldus Tom van der Lee.

Folkert Idsinga (VVD) is ‘zijn gedachte aan het vormen’. Ook de ChristenUnie vindt het te vroeg. Onafhankelijk Kamerlid Pieter Omtzigt heeft de staatssecretaris gevraagd of hij alleen bezwaarmakers of iedereen die te veel belasting heeft betaald rechtsherstel gaat bieden, aldus het FD.

Herziening

Of een herziening van box 3 niet sneller kan is de vraag die Kamerleden vooral willen weten. 2025 is in het coalitieakkoord genoemd als jaar waarin de Belastingdienst in staat zou moeten zijn om te rekenen met de echte rendementen in plaats van door de Hoge Raad getorpedeerde fictieve. Van Dijk (CDA) en Idsinga (VVD) hopen op wat meer snelheid.