De afgelopen tien jaar is de belastingdruk voor bedrijven in Nederland gestegen. Verhoudingsgewijs steeg de druk het meest voor de grootste ondernemingen. De volgorde van bedrijven met de hoogste naar de laagste belastingdruk ziet er behoorlijk anders uit dan in 2010. De belastingdruk nam gestaag toe voor de grootste bedrijven. Dat blijkt uit onderzoek van twee Tilburgse promovendi naar de ontwikkeling van de effectieve belastingdruk in de periode 2010-2020.
Effectieve belastingdruk
De resultaten van het onderzoek werden donderdag gepubliceerd in het economenblad ESB. Opvallend is dat het resultaat behoorlijk afwijkt van een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) uit 2019. Daaruit bleek dat de effectieve belastingdruk juist was gedaald voor de grootste bedrijven tussen 2010 en 2017. De effectieve belastingdruk toont het verschil tussen het wettelijke tarief en de werkelijk afgedragen belasting.
Verschillen kunnen op allerlei manieren ontstaan. Bijvoorbeeld doordat de winst onder het verlaagde innovatiebox-tarief valt of omdat bedrijven compensabele verliezen aftrekken. De effectieve belastingdruk is een interessante factor in de discussie over belastingontwijking. Het helpt om te bepalen of alle bedrijven een eerlijk aandeel afdragen voor de belastinginkomsten van de overheid, dat schrijft het FD.
Geen belastingparadijs
De Tilburgse promovendi Jesse van der Geest en Christian Peters komen uit op een gemiddelde belastingdruk van 21,3% in 2010 en 22,4% in 2020 voor alle bedrijven samen. Het standaardtarief voor de winstbelasting was in die jaren respectievelijk 25,5% en 25%. Volgens de onderzoekers zijn er geen extreme verschillen te vinden tussen grote en kleinere bedrijven. Voor kleine bedrijven (balanstotaal tot €6,55 mln) bedroeg de effectieve belastingdruk in 2010 gemiddeld 20,6% tegen 21,1% tien jaar later. Voor grote ondernemingen steeg die druk van respectievelijk 20,1% en 23,6%.
De twee onderzoekers concluderen dan ook dat Nederland voor binnenlandse bedrijven geen belastingparadijs is. Dat zegt echter neits over de rol die Nederland speelt in internationale belastingontwijking, erkennen de promovendi. Van der Geest en Peters geven geen verklaring voor de gevonden resultaten. In een telefonische toelichting zegt Peters dat de fiscus mogelijk zijn controles meer is gaan richten op zeer grote bedrijven.
Verschillen met CBS
Voor de studie baseerden de promovendi zich op zogeheten enkelvoudige, commerciële jaarrekeningen van op zichzelf staande bedrijven in Nederland. Dit betekent dat jaarrekeningen van multinationals en andere concerns met meerdere dochterbedrijven in Nederland buiten de studie vallen. Die concern zaten wel in de CBS-studie uit 2019. Daarnaast keek het CBS ook naar 0% belastingdruk bij verlies en uitzonderlijk hoge uitschieters. Deze extremen hebben de Tilburgers er uitgefilterd, aldus het FD.
