Met het oog op de internationale concurrentiepositie van de Nederlandse glastuinbouw heeft de overheid een subsidie voor gasverbruik bedacht. Dit belastingvoordeel is echter niet erg bevorderlijk voor de energietransitie. Vanwege de aangekondigde sanering van belasting-uitzonderingen bespreekt het FD de belastingvrijstelling voor gas voor glastuinbouwers.
Warmte-krachtkoppeling
De kans is groot dat sommige tuinders noodgedwongen hun kassen leeg zullen laten staan deze winter. Vanwege de torenhoge gasprijs is het zelfs met een fiscale subsidie onmogelijk goede zaken te doen voor de glastuinbouwsector als grootverbruikers van energie. De sector mag zich gelukkig prijzen met dit soort subsidie. De energiebelasting op gas is verlaagd. Huishoudens betalen 36 cent belasting per kuub, voor de groente- en sierbloemtelers is dat 6 cent. De kosten voor de verlaagde tarieven zijn voor dit jaar naar schatting €131 miljoen.
Glastuinbouwers profiteren ook van de belastingvrijstelling voor gas. Het gaat daarbij om gas waarmee de kassen worden verwarmd en waar tegelijkertijd stroom mee wordt opgewekt. Volgens een berekening van onderzoeksbureau CE Delft scheelt deze vrijstelling voor warmte-krachtkoppeling (wkk) 11% tot 15% in de energiekosten.
Concurrentiepositie
De fiscale meevallers zijn er niet zomaar. De belasting is in de jaren 90 budgettair neutraal ingevoerd. Burgers en bedrijven die deze heffing gingen betalen zagen hun inkomsten- of winstbelasting evenredig dalen. Omdat de glastuinbouwers toen maar voor een deel profiteerde van de daling, krijgen ze compensatie voor de lagere tarieven.
Daarbij zorgen de tarieven ervoor dat de relatief kleine tuinders niet in de min komen te staan ten opzichte van de grote energie-intensieve ondernemingen. De grote jongens hebben namelijk baat bij de sterk degressieve tarieven van de energietaks. Voor elke kuub aardgas boven €10 miljoen betalen zij slechts 1 cent belasting. Bovendien speelt de internationale concurrentiepositie een rol bij de fiscale subsidie voor de sector.
Heroverwegen
De wkk-vrijstelling moet de zuinige energieopwekking stimuleren en dubbele belasting voorkomen. Zonder vrijstelling zouden naast de afnemers van de kleinschalig opgewekte elektriciteit ook de exploitanten van de gasgestookte wkk-installaties belasting moeten betalen, schrijft het FD.
CE Delft schrijft echter in een evaluatie uit 2021 dat de vrijstelling te ruim is opgezet. De elektriciteit die voor eigen gebruik wordt opgewekt blijft namelijk onbelast. Het argument van energiebesparing is bovendien ook minder sterk geworden nu steeds meer stroom uit wind- en zonnen-energie komt, aldus de evaluatie. De conclusie van de onderzoekers is dan ook dat de vrijstelling moet worden heroverwogen.
Energiebelasting-uitzonderingen
Het lagere tarief voor de glastuinbouw krijgt ook kritiek in de evaluatie. Dat geldt overigens ook voor andere energiebelasting-uitzonderingen die een meer duurzame energievoorziening in de weg staan. De energietaks telt elf bijzondere regelingen, variërend van kortingen voor energievretende industriële processen tot gedeeltelijke belastingteruggave voor kerkgebouwen. Het advies is: zorgvuldig uitfaseren. CE Delft raadt dit ook aan voor het lagere tarief.
In 2018 riep de Tweede Kamer al op om de fiscale prikkels die klimaatdoelen in de weg staan af te bouwen. Die oproep ging via een motie die was ingediend door de huidige minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten (D66). Voorganger Eric Wiebes stuurde destijds een overzicht van dergelijke prikkels. In 2020 zou de schatkist zo’n €328 miljoen mislopen door de uitzonderingen, schatte Wiebes destijds. Zelfstandig onderzoeker en voormalig PvdA-Europarlementariër Alman Metten kwam echter in zijn berekening vele malen hoger uit. In zijn berekening nam Metten de degressieve tarieven, het zou daarmee om maar liefst €10 miljard gaan.
De tarieven lijken vanwege een voorstel voor herziening van de Europese richtlijn te gaan verdwijnen. Land- en tuinbouw blijven daarbij buiten schot. Een andere tariefopbouw betekent dat het argument voor een bijzondere behandeling van de glastuinbouw verdwijnt, aldus het FD.
