Fabrieken, machines en kantoren zullen de komende jaren dalen in waarde vanwege de verduurzaming van de economie. Het gaat eerder om miljarden dan miljoenen die in een betrekkelijk korte periode moeten worden afgewaardeerd. In een gunstig scenario betaalt de overheid mee via de winstbelasting maar vanzelfsprekend is dat niet.
Versnelling van de energietransitie
Hier waarschuwt hoogleraar vastgoed Tom Berkhout voor. Hij schreef een boek over de spelregels voor het afwaarderen van bedrijfsmiddelen. De publicatie van zijn boek is goed getimed. Het nieuwe kabinet heeft namelijk een versnelling van de energietransitie en verduurzamingsoperatie aangekondigd.
Een oud kantoorpand energieneutraal maken kost geld en het is maar de vraag of de toekomstige huurinkomsten die investeringen waard zijn. Of pandeigenaren zouden hun verlies moeten nemen en het vastgoed hoger afschrijven of afwaarderen. Dat wou weer een mogelijke aftrekpost zijn voor de winstbelasting. Dat geldt ook voor fabrieksinstallaties, vrachtwagens en andere productiemiddelen.
Discussie
De snelle verduurzaming van de economie kost geld, het nieuwe kabinet heeft daar miljarden voor klaargezet. Tegelijkertijd dwingt het ondernemers om de ecnomische waarde van hun bedrijfsmiddelen te bekijken, stelt Berkhout. De hoogleraar real estate aan de Nyenrode Business Universiteit voorziet dan ook meer discussie rondom afschrijven of afwaarderen.
Hij waagt zich niet aan een schatting van de omvang van de extra waarderingen maar zegt wel dat het eerder om miljarden gaat dan om miljoenen. Een fabrikant die dacht nog tien jaar een energieslurpende machine te gebruiken zal opnieuw de balans moeten opmaken. Strengere regels of ruimhartige subsidies bekorten de gebruiksduur.
Onrendabele top
De sneltreinvaart waar we terecht zijn gekomen roept vragen op over oude spullen en extra investeringen die niet zijn terug te verdienen. Een zogenoemde onrendabele top. ‘Afschrijving en afwaardering van bestaande bedrijfsmiddelen en onrendabele toppen wordt een enorm vraagstuk als Nederland grootschalig op de schop gaat. En dat is dit kabinet van plan’, aldus Berkhout.
Volgens de fiscalist is zijn boek over het waarderen van bedrijfsmiddelen en ondernemingen geen overbodige luxe. Het laatste boek over de fiscale bedrijfswaarde stamt nog van voor de eeuwwisseling. Ondertussen heeft de jurisprudentie en de wetgeving niet stilgestaan. Zo is er een wettelijke regel ontstaan die stelt dat een onrendabele top van een investering niet fiscaal mag worden afgewaardeerd wanneer al voor aanvang van de investering duidelijk was dat deze niet volledig zou worden terugverdiend.
Goedkoopmansgebruik
Dat laatste kan een beletsel zijn om te investeren in duurzamere oplossingen. Bovendien is het de vraag wanneer een ondernemer mag afwaarderen. Accountants gebruiken hiervoor andere regels in de jaarrekening dan de fiscale regels die door jurisprudentie zijn gevormd. Daar hangt wel vanaf of een afwaardering ook tot minder winstbelasting leidt.
Fiscalisten hanteren een open norm die wordt aangeduid met ‘goedkoopmansgebruik’, legt de hoogleraar uit. ‘Een ondernemer moet voor de fiscus zijn winst vaststellen zoals een goed koopman dat zou doen. Als daarover verschil van inzicht ontstaat met de belastinginspecteur, kan een ondernemer naar de rechter stappen en dat uit procederen. Dat duurt vaak jaren, brengt onzekerheid met zich mee en kost geld, tijd en energie’, aldus Berkhout tegenover het FD.
