Langzaam maar zeker zijn er verbeteringen zichtbaar binnen de accountancysector. Toch is er nog een hoop werk aan de winkel. Dat stellen Marlies de Vries en Chris Fonteijn, die sinds 2020 als kwartiermakers vervolg moeten geven aan een reeks aanbevelingen van twee kritische commissies. In hun laatste rapport vertellen de twee dat er voor het eerst voorzichtige progressie is waar te nemen.
Nieuwe incidenten
Vooraf aan de voorzichtige positieve noot in de rapportage aan de Tweede Kamer worden twee nieuwe incidenten aangestipt. Namelijk de strafrechtelijke boete voor EY inzake smeelgeldvermoedens bij Vimpelcom en de examenfraude bij KPMG, waar nog een onderzoek loopt. Fonteijn nuanceert: ‘Er zullen altijd weer nieuwe incidenten zijn, maar er zijn wel flinke stappen gezet.’
Cultuurverandering
Cultuurverandering is waarschijnlijk het belangrijkste verbeterpunt voor de sector. Volgens de kwartiermakers is er echter nog steeds sprake van een ‘afwachtende houding binnen de sector’. Bovendien verschuilen sommigen zich achter veronderstelde belemmeringen in wetgeving.
Fonteijn erkent dat het een uitdaging is. ‘Cultuur is heel amorf en tegelijkertijd heel bepalend om bijvoorbeeld de goede kant op te gaan.’ Volgens de aanjager is er wel degelijk verbetering te zien ten opzichte van drie jaar terug. ‘Ik trof toen een beetje angstige sector, die veel wees naar de boze politiek, de boze toezichthouder en de boze media. Ook wezen accountants veel naar andere spelers in wat zij de keten noemden, dus de ondernemingen zelf en de gebruikers van jaarrekeningen, beleggers. Nu is er wel al wat meer zelfbewustzijn.’
Volwassen gesprek
Voor de kwartiermakers is het einde van hun opdracht in zicht. Wat hun werk onderaan de streep zal opleveren is nog de vraag. Fonteijn parafraseert premier Mark Rutte: ‘We zetten eind dit jaar een komma, zeker geen punt.’ Er zijn wel wat verbeteringen te zien in vergelijking met het startmoment. Zo zat er ‘veel ruis op de lijn’ tussen de betrokken partijen, accountants, politiek en toezichthouder. De ruis is nu wel weg. ‘Het is een volwassen gesprek geworden.’
Opleiding
Als laatste hebben de kwartiermakers nog een uitdaging liggen op het gebied van de accountantsopleiding. De sector kampt met grote tekorten, dat komt mede doordat de opleiding te breed is en te lang duurt. Dat schrikt af. Daarom gaat een groep van experts onder leiding van de aanjagers ermee aan de slag.
De Vries: ‘Wij constateerden al eerder dat de beroepsopleiding anders moet, die zit nu bommetjevol en maakt het vak onaantrekkelijk. Bij het inleveren van het eindrapport in november zal behalve over de opleiding tot registeraccountant ook de doorlopende opleidingsverplichtingen worden mee genomen.
Raad van State
De kwartiermakers reageren verder uitgesproken op het recente kritische advies van de Raad van State in zake het wetsvoorstel voor de Wet toekomst accountancy. De Raad adviseerde om het een en ander nog eens goed onder de loep te nemen. Met name of kantoren wel rechtstreeks verantwoordelijk moeten zijn voor slechte controles van hun individuele accountants. Ook bij de audit quality indicators werden vraagtekens gezet, schrijft het FD.
‘De Raad van State toont zich zeer terughoudend, terwijl de wetsvoorstellen voortkomen uit eerder advies van de Commissie Toezicht Accountancy, die daar ook al veel denkwerk in heeft gestoken.’, reageert Fonteijn. ‘Toen ik het las, dacht ik: “jongens, kom op, je moet wel ergens beginnen, je moet gaan durven doen”.’
