De afgelopen jaren is het aantal bedrijven dat zelfstandig aangifte voor de winstbelasting doet sterk toegenomen. Deze stijging lijkt gelijk te lopen aan de verlaging van het lage tarief in de winstbelasting (vpb) en de verhoging van de drempel waarvoor het opstaptarief geldt. Dit lijkt de angst te bevestigen dat bedrijven hun structuur wijzigen om van lagere belastingen te kunnen profiteren.
Opvallende toename
Staatssecretaris Marnix van Rij van fiscaliteit heeft deze week op verzoek van de Tweede Kamer een analyse van de aangiften winst- of vennootschapsbelasting (vpb) naar de Kamer gestuurd. Het verzoek om de analyse werd ingediend toen het kabinet Rutte III het opstaptarief in de vpb verlaagde naar 15% en de drempel verhoogde naar €395.000 (2022).
Ondernemingen kunnen van structuur wijzigen door bijvoorbeeld als concern met meerdere dochterbedrijven verder te gaan. Ze doen dat niet één geconsolideerde belastingaangifte als een zogeheten fiscale eenheid. De dochterondernemingen rekenen dan zelfstandig af met de fiscus. Uit de ingestuurde analyse blijkt dat bedrijven die deel waren van een fiscale eenheid steeds vaker zelfstandig belastingaangifte zijn gaan doen. Bovendien is er een opvallende toename te zien in 2021.
Uit de analyse zou kunnen worden geconcludeerd dat fiscale eenheden worden opgebroken om gebruik te maken van het voordeel van het opstaptarief in de vpb. Rutte III verlaagde dit tarief drie keer en verlengde de schijf voor het tarief twee keer. Het maximale te behalen voordeel van het lage tarief liep hierdoor op van €10.000 in 2018 naar €42.660 in 2022.
Dossiers van de fiscus
Een andere optie is om activiteiten te verspreiden over meerdere zelfstandig belastingplichtige vennootschappen. De fiscus kan dit zien, omdat er dossiers worden bijgehouden van één of meerdere belastingplichtige bedrijven die bij elkaar horen. Dit kan soms iets achterlopen omdat een nieuw bedrijf nog niet is herkend als onderdeel van een concern, zo valt te lezen in de analyse van het ministerie van Financiën.
Hoe dan ook is het aantal vennootschappen dat is afgesplitst van een bestaand concern in 2020 en 2021 naar recordhoogte gestegen. Het aandeel lag boven de 80%. Eveneens in absolute aantallen zijn over die jaren de meeste nieuwe bedrijven opgericht die in de concerndossiers van de Belastingdienst zijn terechtgekomen.
Minder aantrekkelijk
Ook dit wijst erop dat bedrijven inspelen op de voordelen die zijn te behalen met het lage vpb-tarief. Of het tarief doorslaggevend is voor de trend kan volgens de analyse niet uit de cijfers worden afgeleid. Er zouden ook andere facturen kunnen meespelen. Ondanks die voorzichtige conclusie gaat het kabinet het opstaptarief een stuk minder aantrekkelijk maken. Zo is het voorstel om het tarief vanaf volgend jaar te verhogen naar 19%. Daarbij gaat de drempel omlaag tot de eerste twee ton winst. Het maximale belastingvoordeel komt daarmee op €13.600.
