De accountantsberoepsorganisatie NBA schrapt onmiddellijk haar eigen verplichte kennistoets, die als gezaghebbend gold. Deze beslissing volgt op vermoedens van circulerende antwoordlijsten en betrokkenheid bij recente examenfraude in de accountancysector.
Vertrouwen herstellen
De tweejaarlijkse kennistoets, geïntroduceerd in 2014 als onderdeel van het NBA-project ‘Het moet beter’, was bedoeld om het maatschappelijk vertrouwen te herstellen na boekhoudschandalen bij Imtech, Amarantis en Vestia. Het diende ook als middel om de kwaliteit en permanente educatie van accountants te waarborgen, met als doel een aanzienlijke vermindering van het aantal controledossiers en kantoren die niet aan de gestelde eisen voldoen, dat schrijft het FD.
Intern onderzoek naar examenfraude
Het schrappen van de toets voegt een nieuwe smet toe aan het imago van de accountancysector, aangezien deze toets nu blijkt betrokken te zijn bij de examenfraude die sinds eind 2022 aan het licht is gekomen in Nederland. De affaire begon toen een klokkenluider melding maakte bij de top van KPMG, waarbij werd aangegeven dat antwoorden op verplichte toetsen illegaal werden gedeeld.
Eerder dit jaar kwam aan het licht dat minstens vijfhonderd medewerkers, waaronder een onbekend aantal accountants, in de fout waren gegaan. Alle zes grote accountantskantoren in Nederland voeren intern onderzoek uit naar vergelijkbare gevallen van examenfraude, onder druk van toezichthouder AFM. Bij Deloitte werd vorige maand ook fraude ontdekt. Het voormalige hoofd van de accountantstak, Rob Bergmans, is als bestuurder én partner vertrokken. De exacte beschuldigingen tegen Bergmans zijn niet bekend en vormen zowel intern bij Deloitte als extern een onderwerp van speculatie.
Gehekelde toets
Veel accountants uiten kritiek op de omstreden NBA Kennistoets, bestaande uit veertig meerkeuzevragen, die gemiddeld drie uur in beslag neemt. Dit examen, beschreven als een ‘draak van een toets’, omvat vragen die soms meerdere interpretaties toelaten. Daarnaast vinden sommige accountants, waaronder forensisch accountants en accountants werkzaam in het bedrijfsleven in plaats van bij een accountantskantoor, bepaalde deelonderwerpen nauwelijks relevant, zoals eerder gemeld door het FD.
De NBA beperkt zich niet tot het vervangen van de toets en het evalueren van het toetsingssysteem op fraudebestendigheid. De beroepsorganisatie heeft gesprekken gevoerd met de zes grote accountantskantoren (waaronder KPMG, Deloitte, PwC, EY, BDO en Mazars) en met de AFM.
Beroepseed
Volgens de beroepsorganisatie stelt zij, indien nodig, de ‘vragen en antwoorden van de kennistoets ter beschikking aan de kantoren om hun interne onderzoek te faciliteren’. In geval van ontdekte fraude bepleit de NBA dat voor ‘ernstige gevallen van examenfraude’ tuchtrechtelijke stappen worden overwogen, aangezien examenfraude in strijd is met de door alle accountants afgelegde beroepseed en met de gedrags- en beroepsregels van accountants.
Een woordvoerder verklaarde woensdag dat het nog enkele maanden kan duren voordat de nieuwe kennistoets beschikbaar is, zonder dat bekend is hoeveel accountants de toets nog moeten afleggen.
De NBA dringt er bij de grote kantoren op aan om snelheid te maken met hun interne onderzoeken, die al ‘erg lang duren, nu al meer dan een halfjaar’.
