Volgens de Eerlijke Bankwijzer, een keurmerk van ngo’s, schiet het beleid van de meeste Nederlandse banken tekort als het gaat om het aanpakken van belastingontwijking. Bijvoorbeeld ABN Amro, ING en Rabobank vragen de bedrijven die zij financieren niet om transparantie te bieden over hun belastingbetalingen en afspraken met belastingautoriteiten. Volgens de Bankwijzer zouden zij dit wel moeten doen.
Openheid van zaken
De Eerlijke Bankwijzer evalueert acht Nederlandse banken op basis van bekende duurzame ontwikkelingsdoelen, zoals klimaatverandering en mensenrechten. ‘Eerlijke’ belastingen zijn ook een criterium waarop banken worden beoordeeld in dit initiatief, dat onder andere wordt gesteund door Amnesty International, Milieudefensie en Oxfam Novib.
De Eerlijke Bankwijzer stelt hogere eisen aan zowel het fiscale gedrag van de banken zelf als dat van hun zakelijke klanten. Ze gaan verder dan wat wettelijk verplicht is. Het principe is dat banken van de bedrijven die ze financieren eisen dat zij volledige openheid van zaken geven over hun belastingpraktijken voor het grote publiek.
Barbara Oosters, de projectleider van de Eerlijke Bankwijzer, legt uit: ‘Om te kunnen zien of dat ook daadwerkelijk gebeurt, moeten de gefinancierde bedrijven bijvoorbeeld per land bekendmaken hoeveel omzet zij hebben, hoeveel mensen in dienst zijn en hoeveel belasting zij betalen.’
Onvoldoende eisen
Volgens de recentste editie van de Eerlijke Bankwijzer, die afgelopen donderdag is gepubliceerd, stellen de meeste banken onvoldoende eisen aan transparantie van hun zakelijke klanten. Ze verwachten bijvoorbeeld niet dat klanten openheid geven over de activiteiten en functies van dochterondernemingen of gelieerde bedrijven in landen met een laag of geen winstbelastingtarief.
Op het gebied van belastingen krijgt ABN Amro een zeer slechte beoordeling van de Eerlijke Bankwijzer. Ook ING scoort onvoldoende, terwijl NIBC en Rabobank matig presteren. Van Lanschot Kempen zit daar net boven. De Volksbank presteert uitstekend en Triodos Bank behaalt een ruime voldoende. De fiscale beoordeling van Bunq was lastig omdat de onlinebank op het moment van het onderzoek zijn bedrijfsmodel aan het veranderen was.
Maatschappelijke verantwoordelijkheid
Uit de reacties van de drie grootbanken blijkt dat ze niet van plan zijn om aan de wens van de Eerlijke Bankwijzer te voldoen door meer transparantie van hun klanten te eisen dan wettelijk verplicht is.
ABN Amro stelt dat een verantwoord belastingbeleid een onderdeel is van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Kunstmatige structuren die enkel zijn opgezet om zo min mogelijk belasting te betalen, passen niet binnen dit beleid. De bank kan echter niet dezelfde eisen opleggen aan hun klanten als ze aan zichzelf stellen. ‘Als ABN Amro willen wij op het gebied van belastingbeleid het goede voorbeeld geven’, meldt de bank.
Rabobank geeft aan zich niet te herkennen in de bevindingen van de Eerlijke Bankwijzer. De bank verwacht integer gedrag van hun klanten. Als er ongebruikelijke patronen worden waargenomen, onderzoekt de bank deze en kan dit leiden tot een melding bij de relevante autoriteiten.
Risicoprofiel
ING geeft aan wel degelijk te kijken naar de fiscale integriteit van zijn klanten om te beoordelen of deze binnen het risicoprofiel van de bank passen. Volgens de bank maakt transparantie over de belastingmoraal deel uit van deze beoordeling.
Op het gebied van duurzaamheid scoort De Volksbank het beste in de Eerlijke Bankwijzer, gevolgd door Triodos Bank en Rabobank. NIBC en Van Lanschot Kempen zijn sinds 2020 duurzamer geworden. ING staat onderaan de ranglijst, met vijf onvoldoendes op de zeven onderzochte thema’s.
