Het doek is gevallen. Voormalig bestuursvoorzitter van ‘boerenaccountant’ Accon avm, Guus Delger rommelde zelf met de boeken. Dat blijkt uit geheime stukken in handen van het FD. De ontslagen topman kreeg onlangs nog ongelijk bij de tuchtrechter naar aanleiding van zijn klacht aan het adres van forensisch accountant Peter Schimmel. De Accountantskamer stelde dat er geen fouten waren gemaakt in het onderzoek bij Accon.
Reconstructie
Delger werd vorig jaar zomer geschorst toen bleek dat er was gesjoemeld met de boeken. Na onderzoek van Schimmel volgde zijn ontslag. De president-commissaris van het kantoor, Ron Droste trok toen al bikkelharde conclusies. Zo sprak hij van ‘onweerlegbare feiten waarvoor geen rechtvaardiging bestaat’, en van ‘een zodanig ernstig karakter dat het voornemen bestaat u op basis hiervan te ontslaan’.
Het FD heeft aan de hand van gerechtelijke stukken, vertrouwelijke correspondentie en openbare publicaties een reconstructie van de zaak gemaakt. Het dagblad sprak daarnaast op anonieme basis met diverse betrokkenen. Op die manier wordt duidelijk hoe het zover heeft kunnen komen.
Oob-controle
Als Delger in 2006 bij Accon avm start, dan nog, financieel directeur van het Arnhemse Accon, is het kantoor al enige tijd op overnamepad. Tegenover het vakblad Financieel Management zegt hij destijds dat zijn nieuwe werkgever in korte tijd van 500 naar 1200 medewerkers is gegaan. Het bedrijf kent 45 regiokantoren en heeft een omzet van €100 miljoen. Maar dat is nog niet voldoende. Toenmalig topman Peter Feijtel benadrukt dat Accon een alternatief wil zijn voor de big four die samen al zo lang de accountants- en adviesmarkt domineren.
Daar hoort natuurlijk een toetreding tot de Champions League van de accountancy bij. Namelijk de controle van beursfondsen en andere ‘organisaties van openbaar belang’ (oob). Daarvoor moet het bedrijf zich wel aanpassen zegt Delger in het vakblad. ‘Ineens gaat het bedrijf groeien en dat heeft veel gevolgen.’ De financiën van de regiokantoren zijn bijvoorbeeld centraal geregeld. Twaalf man op het hoofdkantoor zijn verantwoordelijk voor de factuurafhandeling, verslaglegging en cijfercontrole.
Problemen met de AFM
Het duurt echter nog tien jaar voor accon debuteert in de hoogste divisie. Pas in 2016 controleert het zijn eerste beursfonds. Een jaar later is dat aantal gestegen naar acht, waaronder het Value8 van oud-VEB-voorzitter Peter Paul de Vries. Toch verliest het kantoor ondanks verschillende overnames omzet. Van de €100 miljoen uit 2006 is nog circa €90 miljoen over. Bovendien zijn de beursfondsen klein en brengen de nodige risico’s met zich mee. Zo moest Value8 meerdere malen de publicatie van diens jaarcijfers uitstellen.
Daarnaast komt Esperite in het vizier van toezichthouder AFM. Later krijgt de controlerend accountant Accon dan ook een tuchtmaatregel opgelegd in dat dossier. En daar blijft het niet bij. In 2017 en 2018 doet de AFM onderzoek naar de Next 5, oftewel de kantoren die qua omvang direct na de big four komen. Daarbij valt Accon door de mand. De toezichthouder dreigt bovendien de vergunning voor de oob-controle in te trekken. Maar Accon levert de vergunning zelf al in voordat de AFM dit kan doen. Daarbij stapt topman Feijtel op.
Schulden
Per 27 maart 2019 is Delger de nieuwe bestuursvoorzitter. Erg feestelijk is zijn aanstelling niet. ‘Door de mislukte overname- en oob-strategie (…) is meer dan €100 miljoen aan overgenomen omzet verloren gegaan. Iedereen binnen Accon wist dat’, zegt Delger bij de rechter. Hij laat het jarenlange beleid op concurrentie met de big four achter zich. De tijd van grote dromen is definitief voorbij.
Maar Delger heeft op dat moment grotere problemen. Accon heeft jarenlang op te grote voet geleefd. Er staat een schuld van €7,4 miljoen open bij huisbank ING en het kantoor dreigt zijn verplichtingen niet na te kunnen komen. Een berg goodwill en schuld aan overgenomen partners kosten ook miljoenen per jaar.
Mondelinge instructies
Om de slechte stand van zaken te maskeren sjoemelen Delger en zijn voorganger vermoedelijk jarenlang met de cijfers, zo blijkt uit vertrouwelijke informatie in handen van het FD. Een e-mail beschrijft hoe in 2012 al miljoenen aan kosten moet worden ‘gecorrigeerd’ in een rapportage aan de commissarissen. Dit wijkt af van bekende cijfers, meldden de klokkenluiders volgens een onderzoeksrapport.
De e-mail is één van de weinige bekende schriftelijke instructies van de boekhoudfraude. Volgens bronnen instrueerde Delger twee controllers uit zijn team liever mondeling. ‘Dat ging niet via de mail of via WhatsApp. Hij fluisterde de mutaties als het ware in’, zegt een insider. Dat is typisch voor zijn ‘modus operandi’, zegt een andere bron. ‘Hij wilde zo weinig mogelijk sporen achterlaten.’
Klokkenluiders
Die twee in de fraude meegezogen controllers kloppen in juni 2021 aan bij de kersverse CFO Emmy Lammens. Zij vindt het een raar verhaal en vraagt duidelijkheid bij accountant Mazars. Als ze kort daarop halfjaarcijfers opstelt, ‘valt het kwartje’ en licht ze de RvC in. Mazars heeft dan al goedkeuring gegeven voor de jaarcijfers 2020. Bovendien brengt de coronacrisis het kantoor verder in de problemen. De belastingschuld loopt op tot €22,5 miljoen. Delger rapporteert ook hier een rooskleuriger beeld aan de rvc en ING.
Bovendien blijkt dat hij voor meer dan €2 miljoen aan nieuwe leningen heeft afgesloten zonder de commissarissen in te lichten. De huisbank wordt om de tuin geleid door op 26 augustus een persoonlijk ondertekend compliance-certificaat in de leveren met valse ratio’s. De totale schuld loopt uiteindelijk op naar €34 miljoen.
Onomstotelijk bewijs
Forensisch onderzoeker Schimmel start vlak na de klokkenluidersmelding. Delger zit dan al ziek thuis. Alle laatste beetjes twijfel worden weggenomen op een ingelaste aandeelhoudersvergadering op 30 november. Schimmel laat dan commissarissen en aandeelhouders een stiekem opgenomen audiofragment horen waarin Delger de twee controllers instrueert om cijfers te manipuleren. Nog diezelfde dag krijgt de voormalig topman zijn ontslag aangezegd. Vier maanden later neemt Flynth het bedrijf over voor €1,- inclusief alle schulden, aldus het FD.
