Het debat over zelfstandigen wordt te vaak gevoerd op basis van verkeerde aannames, stelt NBBU-directeur Marco Bastian. Voor de behandeling van de nieuwe zzp-wet liet de uitzendkoepel onderzoek doen om de feiten boven tafel te krijgen. ‘In een krappe arbeidsmarkt veroorzaken we straks onnodig gedoe.’
Nieuwe zzp-wet
Volgens de nieuwe conceptwet-zzp kunnen 30% tot 40% van de zelfstandigen aanspraak maken op een arbeidsovereenkomst. Het percentage dat zegt gedwongen te zijn om als zelfstandige te werken, ligt echter veel lager. Onderzoeksbureau Seor berekende dat voor 30% tot 40% van de zzp’ers met zakelijke opdrachtgevers het uurtarief onder de grens van €32 per uur ligt. Dit betekent dat zij de status van werknemer kunnen opeisen, tenzij de opdrachtgever het tegendeel bewijst.
Onrust onder zelfstandigen
Het wetsvoorstel Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (VBAR) en de hervatting van de handhaving op schijnzelfstandigheid zorgen voor veel onrust onder zzp’ers. Ze vrezen voor het voortbestaan van hun praktijk omdat opdrachtgevers hen niet meer durven in te huren. Zo heeft de NOS recent aangekondigd haar beleid rondom freelancers ingrijpend te wijzigen.
‘We veroorzaken in een krappe arbeidsmarkt straks onnodig gedoe,’ waarschuwt Bastian. NBBU wil met het onderzoek duidelijkheid scheppen. ‘Het debat wordt niet altijd gevoerd op basis van de juiste cijfers. Er is een beeld ontstaan dat elke zzp’er met een mes op de keel zelfstandige is geworden, maar dit rapport toont aan dat dit slechts bij 3% het geval is.’
Redenen voor zelfstandigheid
Uit de nieuwste CBS-zelfstandigenenquête blijkt dat 3% van de zzp’ers dit is geworden omdat hun werkgever dat wilde. 8% werd zzp’er na ontslag of omdat hun contract niet werd verlengd. De meeste zzp’ers kozen echter positief voor zelfstandigheid vanwege meer controle over hun werk (47%), een betere werk-privébalans (26%) of hogere verdiensten (29%).
Oudere zelfstandigen in het nauw
Bastian wijst op de groep 55-plussers (25,9% van de zzp’ers). Deze groep dreigt in het nauw te komen als de zzp-plannen doorgaan. ‘Oudere werknemers zijn vaak duurder om in dienst te nemen vanwege cao-vereisten en pensioenverplichtingen. Als zelfstandigen kunnen ze nog een goede boterham verdienen.’
Zelfstandigen zijn niet zielig, benadrukt Bastian. ‘De meeste zzp’ers kiezen er zelf voor. De politiek moet genuanceerd naar deze cijfers kijken. In de huidige krappe arbeidsmarkt is het idee dat iedereen een vast dienstverband moet ambiëren achterhaald.’
Diversiteit onder zelfstandigen
De zzp-populatie is divers. 30% tot 40% van de zzp’ers verdient een uurloon dat volgens de nieuwe wet VBAR onder de omgekeerde bewijslast valt. 30% verdient meer dan de ooit voorgestelde grens voor een zelfstandigenverklaring. 11% van de zzp’ers laat zich bemiddelen, waarvan 6% via een intermediair en 4% via een platform.
Ja, ik wil ook exact weten waar ik aan toe ben!
