De controle van de eerste ronde van de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW 1) komt er aan. Na vier maanden overleg hebben accountants zich achter een controleprotocol geschaard. De controle van de fraudegevoelige regeling zal in oktober starten. De lijn zal zijn hoe meer subsidie een bedrijf heeft ontvangen hoe intensiever de controle.
Uitvoerbaarheid en frauderisico’s
Minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken heeft dit dinsdagavond aangekondigd in een brief aan de Tweede Kamer. De eerste versie van de regeling werd snel uit de grond gestampt in maart na de corona-uitbraak. In totaal hebben 139.000 ondernemers gebruik gemaakt van de regeling die een directe ontslaggolf moesten voorkomen. Samen goed voor €7,8 miljard, schrijft het FD.
Vanaf 7 oktober zullen bedrijven hun aanvraag moeten verantwoorden aan de UWV. Afhankelijk van het bedrag met hulp van een boekhouder, fiscalist of accountant. Accountants zijn in het bijzonder goed in staat zekerheid te verschaffen over de rechtmatigheid van de subsidieaanvraag en pas verplicht bij een aanvraag van €100.000 of meer. Volgens de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) komt dat neer op 15.000 aanvragen die samen goed zijn voor €4,8 miljard aan loonsubsidie.
Bij de start van de regeling waren accountants al huiverig voor de uitvoerbaarheid van de regeling evenals de frauderisico’s. NBA-voorzitter Marco van der Vegte zegt in een reactie: ‘Deze regeling is onder stoom en kokend water tot stand gekomen. Die snelheid brengt risico’s met zich mee. Maar uiteindelijk moet minister Koolmees zich wel kunnen verantwoorden over de rechtmatigheid van deze besteding.’
Proportionaliteit en maatwerk
Het duurde even voor er een controleprotocol was waar de accountants zich in konden vinden. Niet vreemd gezien zij verantwoordelijk of aansprakelijk gesteld zouden kunnen worden gesteld. Zeker wanneer blijkt dat er op grote schaal onrechtmatig geld in besteed. ‘Maar we kunnen tevreden zijn met wat er nu ligt’, zegt Van der Vegte.
De NBA heeft verschillende controlevarianten ontwikkeld die niet te veel vragen van de accountants en tegelijkertijd rekening houden met de wensen van de minister, zegt van der Vegte. Proportionaliteit en maatwerk zijn belangrijke uitgangspunten geweest tijdens de overleggen. Ondernemers moeten niet nodeloos op extra kosten worden gejaagd.
Drie categorieën
Van der Vegte noemt de uitvoering tricky. ‘Je wil niet met een te grote hamer een kleine spijker in de muur slaan.’ Van de 139.000 aanvragen vallen er 90.000 direct buiten het bereik van de accountants. Het gaat om ondernemers die een aanvraag van maximaal €20.000 hebben gedaan. Een controle van de UWV volstaat in die gevallen.
Dan is er nog een middengroep die tussen de €20.000 en €100.000 hebben aangevraagd. Deze groep moet een zogenaamde derdenverklaring laten opstellen door een boekhouder, fiscalist of accountant. Deze verklaring moet voor 24 maart 2021 zijn ingeleverd. Ongeveer 34.000 bedrijven vallen in deze middengroep en zijn samen goed voor €2 miljard aan subsidie.
De kleinste categorie bevat 15.000 bedrijven die €100.000 of meer hebben aangevraagd. Die groep heeft samen €4,8 miljard aan subsidie verdeeld en moet voor 30 juni 2021 controle hebben laten uitvoeren. Deze bedrijven moeten allemaal een accountant inschakelen.
Maatwerk
Het is niet vanzelfsprekend dat alle bedrijven al te maken hebben met wettelijke controles van een externe accountant. De groep niet-controleplichtige organisaties krijgt daarom te maken met beperktere controles. De lat ligt uiteraard hoger voor controleplichtige bedrijven zoals bijvoorbeeld beursfondsen. De NOW controle zal deels samenvallen met het regulier controlewerk om kosten te besparen.
Het gaat dus om maatwerk. ‘We hebben dit niet vanuit een ivoren toren bedacht. Nadrukkelijk is de samenwerking gezocht met accountants die werkzaam zijn in het mkb en de specifieke situaties bij kleinere ondernemers goed kennen. We hebben bovendien samengewerkt met accountants die werkzaam zijn binnen bedrijven en organisaties, om zeker te weten dat zij straks aan de kant van de opdrachtgevers hun werk optimaal kunnen doen.’, aldus Van der Vegte in het FD.
