Volgens accountantsbureau BDO is de financiële situatie van Nederlandse gemeenten nog altijd zorgelijk. Hier en daar bleken de financiële tekorten minder dan verwacht, mede dankzij incidenteel geld voor jeugdzorg en de verkoop van Eneco-aandelen. Deze meevaller camoufleren de werkelijkheid concluderen de accountants die jaarlijks onderzoek doen naar de gemeentefinanciën.
Doemscenario
De onderzoekers bekeken de definitieve jaarrekeningen van 2020. Gezamenlijk eindigden de gemeenten overigens in de plus met een totaal overschot van maar liefst €4,6 miljard. Dat laatste is opmerkelijk omdat de laatste jaren juist uit onderzoek bleek dat de financiële situatie van gemeenten steeds slechter werd. In 2019 was er nog een gezamenlijk tekort van €747 miljoen.
Voor 2020 werd eerder nog een tekort van €1,3 miljard verwacht maar dat doemscenario bleek gelukkig niet uit te komen. Dat betekent volgens de accountants van BDO niet dat de zorgen voor de gemeenten voorbij zijn.
Vertekent beeld
BDO-partner Rob Bouwman legt uit dat de gemeenten in 2020 een eenmalige extra bijdrage kregen voor de jeugdzorg evenals een miljard aan coronasteun van het rijk. Andere investeringen werden uitgesteld. Daarnaast verkochten vorig jaar 44 gemeenten hun aandelen in Eneco. Dat bracht maar liefst €4,1 miljard in het laatje.
“Die gemeenten verkochten als het ware hun tafelzilver”, zegt Bouwman erover. En vertekent het beeld, stelt hij. Door die meevallers werd 2020 onterecht toch een goed jaar. Volgens de accountants biedt dat geen enkele garantie voor de toekomst. De komende jaren kunnen de gemeenten dan ook niet op dat soort meevallers rekenen.
Lange termijn afspraken
Bovendien blijken de verschillen tussen de gemeenten groot. Het totale resultaat is dan wel positief maar ongeveer dertig procent van de gemeenten eindigde met een tekort over 2020. Daarbij heeft één op de vijf gemeenten een te kleine buffer. Tegenvallers kunnen niet worden opgevangen. Vooral gemeenten in Friesland, Groningen en Zeeland doen het slecht op dat gebied. Zaken als jeugdzorg, uitkeringen en thuiszorg zorgen nog altijd voor een grote druk op de gemeentebegrotingen.
Het advies van de accountants luidt dan ook: maak goede afspraken voor de lange termijn. Het nieuwe kabinet heeft bijvoorbeeld grote ambities op het gebied van wonen en klimaat. Daar zijn gemeenten hard bij nodig. Incidentele extra financiële middelen zijn daarbij niet genoeg waarschuwt BDO, aldus Trouw.
