AI verandert niet alleen het werk van juristen, maar ook van accountants en belastingadviseurs in hoog tempo. Routinetaken worden steeds vaker overgenomen door tools, terwijl klanten steeds minder willen betalen voor “eenvoudig” werk. Twee kanten van de dezelfde medaille dus. Het gevolg is dat de instroom van junior medewerkers lastiger wordt en de leerweg op de werkvloer onder druk wordt gezet. Aan de andere kant groeit de vraag juist naar professionals die AI verstandig inzetten, controleren en bovendien helder kunnen uitleggen. De rol verschuift dan ook steeds meer van verzamelen naar duiden, van produceren naar toetsen.
Wat kunnen we leren van de Zuidas?
De instroom van jonge advocaten daalt, blijkt uit een recent artikel van het FD. De oorzaak is echter geen mysterie. AI neemt zoals verwacht taken over als jurisprudentie zoeken, dossiers screenen en samenvattingen maken. Daardoor is er minder laagcomplex werk, precies waarmee starters hun meters maken. Bij De Brauw startten in 2025 88 advocaat-stagiairs, tegen 108 een jaar eerder. Het aanbod van senior werk blijft echter onverminderd groot. Daar heeft AI minder impact. Het betekent dat de leerlijn onder druk staat, bevestigen kantoren en de Nederlandse Orde van Advocaten. Maar er zijn oplossingen, zoals virtual learning en gesimuleerde zaken. Zo oefenen jonge juristen analyse, schrijven en beoordeling, met en zonder AI-ondersteuning.
De Amerikaanse voorbode
In de VS bereikte het aantal zomerstages bij advocatenkantoren in 2024 een laagterecord. Kantoren kozen vaker voor ervaren krachten. Dat is een signaal voor toekomstige instroom. Ook bij ons. Want dit soort trends waaien meestal gewoon over naar Nederland. Zeker wanneer technologie de productiviteit verhoogt en de betaalbereidheid voor eenvoudig werk afneemt.
De parallel bij accountants en belastingadviseurs
Dezelfde beweging zien we in de financiële en fiscale praktijk. AI versnelt routinetaken: eerste dossiervoorbereiding, brondocumenten ordenen, notulen, steekproefselecties en conceptmemo’s. Het kan allemaal veel sneller en effectiever met AI. Bovendien willen klanten geen hoge facturen meer voor dit werk. Ook zij weten inmiddels dat deze taken snel en automatisch kunnen worden uitgevoerd.
Wat ze wel willen en waar ze wel voor willen betalen? Inzicht, duiding en scenario’s. Dus schuift de waarde steeds meer naar interpretatie, procesinrichting en kwaliteitsbewaking. Bovendien groeit een nieuwe verplichting: kunnen uitleggen hoe je AI gebruikt, controleert en documenteert. De Europese AI-verordening (AI Act) zet die lijn nog verder kracht bij. Zorg daarom ook voor duidelijke rollen en een aantoonbaar beheersingskader binnen je organsatie.
Opleiden zonder eindeloze repetitie
Minder juniorwerk betekent zeker niet minder leermomenten. Het vraagt alleen om een andere kijk en een ander ontwerp. De nieuwe aanpak in de advocatuur heeft al aangetoond effectief te (kunnen) zijn: realistische simulaties, modulair leren en directe begeleiding op echte dossiers. Die aanpak werkt ook in de accountancy en fiscaliteit. Laat starters daarom oefenen met taken die dicht tegen de praktijk aanzitten. Denk bijvoorbeeld aan het beoordelen van AI-output, het herleiden van bronnen en het vastleggen van bevindingen. Koppel beslisregels ook aan kwaliteitscontroles. Zo bouw je vakmanschap op zonder afhankelijk te zijn van stapels eenvoudig (en vaak saai) werk.
De vaardigheden die (nu) tellen
De kern verandert niet: het draait nog steeds om een professioneel oordeel, ethiek en klantbegrip. De route er naartoe verandert echter wel. Daarom zien we dat de volgende skills doorslaggevend zullen worden:
- AI-geletterdheid: weten wanneer je AI inzet, en wanneer niet.
- Broncontrole: claims kunnen herleiden, onderbouwen en documenteren.
- Procesdenken: AI inbedden in werkprocessen en kwaliteitsstelsels.
- Communicatie: helder uitleggen wat AI kan, doet en laat. En ook wat het niet kan!
- Datahygiëne: omgaan met vertrouwelijkheid, beveiliging en privacy.
Wie deze combinatie beheerst, blijft relevant. Ook in het tijdperk van AI. Echter, wie vasthoudt aan oude routines, verliest niet alleen snelheid en vertrouwen, maar ook aansluiting met de concurrentie.
Zes acties voor zowel jusristen, accountants als fiscalisten
- Herontwerp de instroom en onboarding. Combineer juniorposities met het juiste leerpad.
- Maak AI-geletterdheid een prioriteit. Richt basismodules in voor alle lagen. Leg toolkeuzes en datakaders vast.
- Bouw ‘AI in control’. Documenteer prompts, bronnen, validatiestappen en reviews.
- Focus op duiding. Minder handwerk, maar meer analyse, scenario’s en klantdialoog.
- Meet en verbeter. Stel kwaliteitsindicatoren op voor AI-gebruik en koppel die aan kwaliteitsstelsels.
- Volg de regelgeving. Classificeer gebruik, toets risico’s en actualiseer beleid zodra nieuwe verplichtingen ingaan.
Routinetaken behoren straks tot het verleden
AI verandert het werk van juristen, accountants en belastingadviseurs. Routinetaken slinken, maar de vraag naar scherp oordeel, uitleg en controle groeit. Wacht dus niet op rustiger tijden. Herontwerp je opleiding, borg ‘AI in control’ en bouw vaardigheden die klanten echt helpen. Zo blijf je relevant, ook als het werk fundamenteel verandert.
Wil jij AI inzetten in je fiscale pratkijk?
