De Universiteit van Kopenhagen en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) hebben onderzoek gedaan naar schijninvesteringen van multinationals. In het onderzoek staat onder andere dat Luxemburg, een land met zo’n 600.000 inwoners, evenveel buitenlandse directe investeringen heeft als de Verenigde Staten (VS). Met $4 biljoen dollar komt dat neer op $6.6 miljoen per persoon.
Zonder reële activiteiten
Multinationals investeren zogenaamd miljarden maar in werkelijkheid maken ze slechts een tussenstop op weg naar hun echte bestemming. Natuurlijk omdat dit fiscaal voordelig is. De Kamer vroeg Staatssecretaris Menno Snel te reageren op het onderzoek en deed dit in een vrijdag ingezonden brief.
Snel legt uit dat de auteurs van het onderzoek vast stellen dat buitenlandse directe investeringen vaak een belangrijke aanjager zijn voor economische integratie. Die moet economische groei en werkgelegenheid stimuleren en productiviteit bevorderen. Een deel van de buitenlandse directe investeringen leidt echter niet tot productiviteitswinst. Maar wordt gedaan in vennootschappen zonder reële activiteiten om de belasting van multinationals te minimaliseren, dat schrijft het FD.
Dit verstoort weer de statistieken over buitenlandse directe investeringen. Die kunnen worden gebruikt om daadwerkelijke economische integratie te bestuderen. Het onderzoek zet uiteen welk deel van de directe investeringen wordt gedaan in vennootschappen zonder reële activiteiten, oftewel welk deel “schijninvesteringen” zijn.
Twaalf nullen
De onderzoekers kwamen erachter dat in 2017 bijna 40% van alle wereldwijd gedane buitenlandse directe investeringen als schijninvestering kunnen worden gekwalificeerd. Ongeveer de helft daarvan is via Nederland en/of Luxemburg geïnvesteerd. Dat er relatief veel directe investeringen via Nederland lopen is niet nieuw. SEO Economisch Onderzoek (SEO) heeft in 2018 op verzoek van het kabinet de financiële stromen die door Nederland lopen via bijzondere financiële instellingen (bfi’s) in kaart gebracht, stelt Snel.
De $15 biljoen dollar die multinationals in brievenbusfirma’s hebben geïnvesteerd is evenveel als het bruto binnenlands product van China en Duitsland bij elkaar opgeteld. Nederland wordt samen met Luxemburg zoals wel vaker als een belastingparadijs omschreven. Ierland, Luxemburg en Zwitserland vallen samen met de bekende namen als Hong Kong, Bermuda de Kaaiman eilanden en Mauritius in dezelfde categorie.
Wetsvoorstel
In Nederland komt jaarlijks ongeveer €200 miljard aan renten, royalty’s en dividenden binnen door dergelijke vennootschappen, bleek uit het onderzoek in 2018. Daarvan vloeit weer €22 miljard naar landen zonder winstbelasting of landen met een laag tarief van onder de 9%. De rest gaat naar landen met een in Snel’s woorden ‘algemeen geldend winstbelastingsysteem en een normaal tarief’.
De staatssecretaris is het eens met de onderzoekers dat internationale samenwerking de sleutel is bij de aanpak van belastingontwijking. Nederland steunt dan ook de initiatieven van de Europese Unie en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling. Het kabinet heeft daarnaast net een wetsvoorstel over bronbelasting op renten en royalty’s naar de Tweede Kamer gestuurd, om per 2021 in te voeren. Deze heffing zou de eerder genoemde geldstroom van €22 miljard naar de belastingparadijzen moeten stoppen, aldus de staatssecretaris.
Legitieme redenen
Snel merkt op dat voor het doorsluizen van geld naar landen met een normaal tarief legitieme redenen kunnen bestaan. Zoals bijvoorbeeld het voorkomen van dubbele belasting wanneer twee landen geen belastingverdrag met elkaar hebben, terwijl beide landen wel zo’n verdrag hebben met Nederland.
Vanaf volgend jaar toetst Nederland de geldstroom naar niet-belastingparadijzen. Als belastingontwijking een van de hoofddoelen is, kan het land dat belasting misloopt, hiertegen optreden, aldus het FD.
