Volgens oud directeur-generaal Peter Veld hield het ministerie van Sociale Zaken vast aan de harde praktijken in de toeslagenaffaire. De Belastingdienst zelf wilde minder streng optreden. De staatssecretarissen Frans Weekers en Eric Wiebes wilden het beleid juist minder rigide uitvoeren stelde Veld tegenover de ondervragingscommissie.
Meer fraudebestrijding
De ambtenaren van Toeslagen waren ‘gerobotiseerd’ in het proces en juist Sociale Zaken was ‘halsstarrig’ vond de oud directeur-generaal. Gisteren kwam de voormalige top van de fiscus en de dienst toeslagen aan het woord. De commissieleden hadden moeite hun opgekropte verontwaardiging voor zich te houden. Vooral toen de oud-topambtenaren processen, procedures en ‘businesscases’ beschreven, schrijft het FD.
De schuld werd door de voormalige top duidelijk neergelegd bij de primair verantwoordelijke: het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Tot 2012 onder leiding van VVD-minister Henk Kamp en daarna onder PvdA-aanvoerder Lodewijk Asscher. Veld was directeur-generaal van 2009 tot 2015. Hij werd naar eigen zeggen vaak aangespoord door zijn collega op Sociale Zaken, Maarten Camps, om meer aan fraudebestrijding te doen.
Eigen bijdrage
Binnen de dienst was men ook niet blij dat er geld moest worden overgemaakt zonder controles. Maar toen werd bepaald dat bij 1200 ouders de hele kinderopvangtoeslag moest worden teruggevorderd vanwege onvoldoende eigen bijdrage, vond Veld dat ook een ‘ongewenst harde sanctie’. De ouders waren gelokt door de belofte van het opvangbureau dat ze geen eigen bijdrage hoefden te betalen.
De oud directeur-generaal had voorgesteld de ouders alleen die eigen bijdrage te laten betalen. Met eventueel een boete. Frans Weekers zou het met hem eens zijn geweest. Maar collega Camps liet weten dat het ‘bewust beleid’ was om de hele toeslag terug te vorderen. ‘Zo moet je het doen’, zou Camps hebben gezegd.
Vergaand gerobotiseerd
Nadat de hoogste bestuursrechter, de Raad van State, het standpunt van Sociale Zaken bevestigde was het afzien van terugvordering niet realistisch meer. De Tweede Kamer riep nog op de toeslagen te verhalen op het opvangbureau in plaats van de ouders. Maar volgens toenmalig minister Kamp liet de wet dit niet toe. ‘Daar nam de Kamer genoegen mee’, aldus Veld.
‘Ik was verbaasd dat het zo rigide in elkaar zat. Onze medewerkers waren vergaand gerobotiseerd’, zei Veld in zijn verhoor, dat ruim drie uur duurde. Ook een nieuwe poging om Sociale Zaken op andere gedachten te brengen leidde tot niets. Veld deed een nieuw voorstel na persoonlijk met gedupeerde ouders te hebben gesproken.
Fabrieksproces
Vandaag zullen de ambtenaren van Sociale Zaken worden gehoord. Gerard Blankestijn die leiding gaf aan de dienst Toeslagen, kreeg er flink van langs. Onder zijn directe verantwoordelijkheid waren dan ook grote fouten gemaakt, erkende hij met spijt. Vooral de slachtoffers in de beruchte Eindhovense CAF-11 zaak. Voor de opeenstapeling van missers kon Blankestijn ook geen verklaring geven.
Volgens Blankestijn is er inmiddels veel ten goede veranderd. Maar de massaliteit van het proces, met acht miljoen betalingen en honderdduizenden mutaties per maand, verdraagt zich niet met maatwerk. ‘Het is een fabrieksproces’, aldus het FD.
