Apple heeft geen verboden staatssteun ontvangen van Ierland, zo luidde onlangs het oordeel van het Europees Gerechtshof. Het vonnis zou echter wel kansen kunnen bieden voor nationale overheden om alsnog belastingaanslagen op te leggen aan het technologiebedrijf. Apple genoot jarenlang van belastingvoordeel.
De constructie van Apple
Het idee komt van Theo Koelman, interim belastingdirecteur en partner bij Taxdirector. Andere deskundigen onderschrijven dat de uitspraak in de staatssteunzaak nationale overheden mogelijkheden geeft om Apple alsnog een aanslag op te leggen. Het is geen nieuwe suggestie om de belastingontwijking niet op Europees maar op nationaal niveau aan te pakken.
Eurocommissaris voor mededinging Margrethe Vestager riep Europese overheden in 2016 al op om hun eigen belastingclaims neer te leggen bij de technologie-gigant. Dit leidde echter tot niets. Volgens Koelman biedt het nieuwe vonnis inzicht in de constructie die Apple gebruikte om vanaf de jaren negentig zo min mogelijk winstbelasting te betalen buiten Noord- en Zuid-Amerika. Daarbij maakte het bedrijf twee keer een belastingafspraak met de Ierse fiscus, dat schrijft het FD.
Overwinst
In de constructie liet Apple alle verkopen buiten Noord- en Zuid-Amerika lopen via Ierland lopen. De verkopers in bijvoorbeeld Italië of Duitsland betaalden de groothandelsprijs voor de Apple producten aan Ierland. Inclusief de overwinsten die Apple behaalt dankzij zijn merkrechten en octrooien. Deze betalingen werden door de nationale fiscus geaccordeerd in de veronderstelling dat Ierland de overwinsten zou belasten.
De overwinsten werden echter niet in Ierland belast. Volgens het Europees Gerecht hoefde dat ook niet. Want de bedrijfsfuncties waaruit de overwinsten voortvloeiden, bevonden zich niet in Ierland. Omdat het techbedrijf de overwinsten ook niet terugsluisde naar de Verenigde Staten bleef ook daar de belastingafdracht achterwege.
Bronbelasting op royaltybetalingen
Volgens Koelman kunnen landen als Duitsland en Italië met recht zeggen dat Apple hen heeft misleid. In die landen kennen ze net als in veel andere landen een bronbelasting op royaltybetalingen naar het buitenland. Binnen de Europese Unie en sommige belastingverdragen gelden beperkingen voor zo’n heffing.
Een andere mogelijkheid zou zijn om belastingdiensten met terugwerkende kracht te laten stellen dat de overwinsten die naar Ierland gingen niet van de binnenlandse winst mochten worden afgetrokken. Dat zou in veel gevallen een navordering kunnen betekenen.
Belastingclaims
Deze zienswijze wordt gedeeld door anderen. Hoogleraar belastingrecht aan de Universiteit van Amsterdam, Jan van Streek ook. ‘Veel landen staan geen aftrek toe van betalingen aan belastingparadijzen. Die landen dachten dat betalingen naar Ierland gingen, maar ze blijken in de Atlantische Oceaan te zijn beland. Dat kan claims triggeren.’
Net als Van de Streek stelt Daniël Smit van Tilburg University dat belastingdiensten er nog wel een dobber aan krijgen om aan te tonen dat overwinsten die niet in Ierland zijn belast wel in het afzetland onder de belasting horen te vallen. De cruciale bedrijfsfuncties zijn daar dan ook niet aanwezig. ‘Maar het is heel goed mogelijk dat landen het Apple-vonnis lezen en zeggen: jullie hebben geen open kaart gespeeld. Dat kan voor lokale autoriteiten reden zijn om opgelegde aanslagen opnieuw te gaan beoordelen’, aldus Smit tegenover het FD.
