Demissionair staatssecretaris van Financiën Hans Vijlbrief wil een fiscale gedragscode voor bedrijven en adviseurs. Dat creëert ook verplichtingen voor de overheid. Een gedragscode kan ook helpen om belastingontwijking van multinationals tegen te gaan. Hij gaat daarom in gesprek met bedrijven en adviseurs die vinden dat de overheid eerst eens naar zichzelf moet kijken.
Randje van de wet
Vijlbrief’s voorganger en partijgenoot, Menno Snel vroeg aan onder andere belastingadviseurs om hun gedachten op papier te zetten over een fiscale gedragscode. De demissionair staatssecretaris schrok toen hij las dat de jongerenafdeling van de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs vindt dat de uiteindelijke keuze om een advies te implementeren aan de klant is. Adviseurs moeten daaraan meewerken zo lang de wet dit niet verbiedt.
Vijlbrief is van mening dat adviseurs bedrijven niet zouden moeten helpen om het randje van de wet op te zoeken. Juist rechtvaardig en netjes belasting betalen moet het doel zijn. ‘Dat kun je niet alleen in wetten vastleggen, daarvoor heb je afspraken nodig, een code.’
Verplichtingen voor de overheid
In een webinar zal de minister met belanghebbenden spreken die een bijdrage leverden aan de in december verschenen essaybundel Tax governance, maatschappelijke verantwoordelijkheid en ethiek. Tijd voor een code? In sommige artikelen is te lezen dat er eerst maar eens code moet komen voor hoe de overheid en de Belastingdienst zich tegenover belastingplichtigen behoren te gedragen.
Vijlbrief erkent dan ook dat een gedragslijn ook verplichtingen voor de overheid met zich mee brengt. Het is dan ook het voornemen van het kabinet om wat terughoudender te zijn met fiscale wetgeving uitstorten over burgers en bedrijven. De bewindsman voegt daar direct aan toe dat er van die terughoudendheid weinig is terug te vinden in de belastingwetgeving voor 2021.
Rechtszekerheid
Vervelender dan de stortvloed aan wetswijzigingen is de rechtszekerheid voor belastingbetalers. Bijvoorbeeld wanneer de overheid regels met terugwerkende kracht aanpast omdat rechterlijke uitspraken een gat in de belastingopbrengsten dreigen te slaan. ‘Terugwerkende kracht is principieel geen gewenst gedrag. Maar als het om miljarden gaat, kun je soms niet anders’, aldus Vijlbrief.
En dan is nog de fiscus die volgens wetenschappers zelf de randen van de wet opzoekt. Bedrijven en adviseurs klagen over verharding van de verhoudingen. De inspecteurs laten het vaak aankomen op de gang naar de rechter. Dat schrikt vaak af vanwege jarenlange onzekerheid van een juridische strijd.
Belastingdienst & belastingmoraal
Vijlbrief stelt dat er wel degelijk iets is veranderd sinds de toeslagenaffaire. ‘Daarvan hebben we onder andere geleerd dat het ontbrak aan maatwerk en klantgerichtheid. We weten dat dit breder binnen de Belastingdienst speelt. Als de dienst aan bullying zou doen, of als dat zo wordt ervaren, dan is dat niet de bedoeling. Medewerkers van de dienst willen dat ook niet en vragen zelf meer ruimte om ondernemers en andere belastingplichtigen tegemoet te kunnen komen.’
Belastingontwijking ondergraaft de belastingmoraal en beschadigt de Nederlandse reputatie in het buitenland, stelt Vijlbrief. Bedrijven moeten niet in Nederland zitten om tot de laatste cent zo min mogelijk belasting te betalen, maar omdat Nederland een fijn land is om te ondernemen, waaraan zij willen bijdragen’, aldus de huidige staatssecretaris tegenover het FD.
