Zijn we belasting verschuldigd aan de staat of is belasting een gift aan onszelf? Zou u het waarderen als de fiscus jaarlijks een bedankbriefje stuurt voor uw belastingafdracht? Tijdens een seminar verkennen filosofen, sociologen en fiscalisten de mogelijkheid van een vrijwillige belasting, daarover schrijft het FD.
Belasting is een gift
Volgens de Duitse filosoof Peter Sloterdijk is de haalbaarheid van de vrijwillige belasting niet de vraag. De relevante vraag is of we de interpretatie van belasting als een schuld van de burger aan de staat kunnen veranderen. De uitleg van belasting als schuld aan de staat heerst. Deze duiding vindt hij desastreus, omdat ze de waardigheid van de burgers aantast. “Belasting is een gift, ook al is die verplicht”, zegt hij. In de ogen van Sloterdijk is niet de belastingplichtige, maar de staat de schuldenaar.
Gever bepaalt
Sloterdijk pleit in een essay voor een vrijwillige belasting, waarbij de gever bepaalt waaraan zijn of haar geld wordt besteed. Het essay lokte een golf van kritiek uit, maar dit heeft hem niet op andere gedachten gebracht. Concreet stelt hij een vlaktaks van 20% voor op alle inkomens. Dat moet volgens hem haalbaar zijn, mits de vrijwillige belasting goed wordt begrepen en goed werkt.
Filantropie werkt maar ten dele
Jörg Alt SJ staat niet achter het gedachtengoed van Sloterdijk. Alt doet onderzoek naar fiscale gerechtigheid en armoede vanuit de katholieke sociale leer. De rijkste één procent van de wereldbevolking is volgens hem steeds rijker geworden en het verschil tussen arm en rijk is gegroeid. Terwijl de belastingdruk is afgenomen. “Waarom schenken de rijken niet meer?”, vraagt Alt. “Omdat filantropie maar ten dele werkt. Voor herverdeling zijn adequate belastingen nodig.” Die werken volgens hem niet bij de gratie van vrijwilligheid.
Belasting reframen lastig
Slechts weinigen beschouwen belasting als diefstal, weet Hans Gribnau, hoogleraar belastingrecht aan de universiteiten van Tilburg en Leiden. Belasting ‘reframen’ als geven is echter lastig. En als de schenker het doel bepaalt, is het de vraag wie voor zoiets als het leger wil betalen, aldus Gribnau. Of voor burgers die buiten de boot vallen zonder dat die op mededogen mogen rekenen.
