De Nederlandse economie staat er in 2026 relatief goed voor. Uit de Miljoenennota 2026 blijkt dat de groei doorzet, de werkloosheid laag blijft en de overheidsfinanciën voldoen aan de Europese begrotingsnormen. Tegelijkertijd wijst het kabinet op structurele uitdagingen, zoals vergrijzing en oplopende zorg- en sociale zekerheidsuitgaven.
Begroting en overheidsschuld
Voor 2026 wordt een overheidstekort geraamd van -2,9% van het bbp. Daarmee blijft Nederland onder de Europese grenswaarde van -3%. De overheidsschuld komt naar verwachting uit op 47,8% van het bbp, ruim onder de Europese norm van maximaal 60%.
Het kabinet benadrukt dat de begroting gedekt is: alle tegenvallers en extra uitgaven zijn financieel onderbouwd. Er worden geen tekorten doorgeschoven naar toekomstige generaties. De discipline in de uitgaven wordt gepresenteerd als randvoorwaarde voor een betrouwbare overheid en een stabiele economie.
Economische ontwikkeling
Nederland geldt als de vijfde economie van de Europese Unie en de achttiende wereldwijd. De arbeidsparticipatie is met 73,1% de hoogste binnen de EU, en de werkloosheid blijft laag. Ongeveer 35% van het bbp komt voort uit internationale handel, waarmee Nederland de zesde goederenexporteur en negende dienstenexporteur ter wereld is.
De reële lonen groeien naar verwachting in 2025 en 2026 harder dan de inflatie, waardoor het koopkrachtverlies van de energiecrisis wordt ingehaald. Voor 2026 wordt een koopkrachtstijging van 1,3% geraamd.
Uitgaven en inkomsten
De rijksuitgaven bedragen in 2026 naar verwachting €486,3 miljard, terwijl de inkomsten worden geraamd op €451,4 miljard. De grootste uitgavenposten zijn sociale zekerheid en arbeidsmarkt, zorg en onderwijs. Aan de inkomstenkant leveren loon- en inkomensbelasting, btw en zorgpremies de grootste bijdragen.
In de begroting zijn onder meer de volgende beleidsmaatregelen opgenomen:
- Verlenging van de korting op brandstofaccijnzen met één jaar.
- Verhoging van de arbeidskorting.
- Het terugdraaien van de afschaffing van de onderwijskansenregeling.
- Uitstel en gedeeltelijke demping van de korting op het regionaal openbaar vervoer.
- Lange termijn: oplopende druk
Hoewel de cijfers voor 2026 gunstig zijn, schetst de Miljoenennota stijgende druk op de overheidsfinanciën in de decennia daarna. Bij ongewijzigd beleid lopen de overheidsuitgaven sterk op, onder meer door zorg, sociale zekerheid en defensie. Tegelijkertijd stijgt de belastingdruk van 37% naar circa 43% van het bbp in 2060.
Het kabinet heeft naar eigen zeggen een eerste stap gezet om de groei van de uitgaven structureel te beperken. Toch wordt duidelijk dat ook toekomstige kabinetten keuzes zullen moeten maken om de schuld en belastingdruk beheersbaar te houden.
Studio Nextens
Zoals altijd traditioneel de dag na Prinsjesdag bespreken we met experts de fiscale gevolgen van Prinsjesdag. Met een demissionair kabinet belooft het een andere Prinsjesdag dan anders te worden. Niet alle plannen voor 2026 kunnen worden gepresenteerd, maar sommige fiscale veranderingen liggen al vast. Ronnie Overgoor ontvangt Rosalinde van Putt (Ministerie van Financiën) en Sybren Christians (Fiscount) en bespreekt met hun de (fiscale) plannen, uitdagingen en kansen voor 2026. Meld je hier Gratis aan.
