Dat zegt minister Hoekstra 21 november 2018 op de Accountantsdag. Hij benadrukt dat er veel (positieve) veranderingen zijn doorgevoerd sinds de NBA 53 maatregelen benoemde om de sector fundamenteel te verbeteren. Maar het is niet genoeg en het is niet snel genoeg.
Onafhankelijke commissie voor de toekomst van de accountancysector
De minister kondigt aan dat er een onafhankelijke commissie benoemd zal worden die de kwaliteit van de sector onder de loep zal nemen. Op dit moment wordt er gewerkt aan de benoeming van een voorzitter en de commissie zal naar verwachting begin 2019 beginnen met haar onderzoek. Daarbij zal ook gekeken worden naar de structuur en de verdienmodellen van accountancy-organisaties, zo vertelt de minister.
De handtekening van de accountant moet waarde houden
Het gaat er allemaal om dat de handtekening van de accountant in de maatschappij de waarde behoudt en dat iedereen moet kunnen vertrouwen op die handtekening van de accountant. Sinds 2014 is er veel gebeurd, bijvoorbeeld is ervoor gezorgd dat er op de werkvloer meer bespreekbaar is gemaakt en dat het acceptabel is geworden om meer tijd te nemen voor controle. Maar toch staat de kwaliteit onder druk. Er zijn gevallen waarin toch een handtekening is afgegeven en dat het commerciele belang boven het publieke is gesteld. De minister is heel duidelijk in wat hij daarvan vindt. “En dat mag volgens mij nooit gebeuren.”
Wat is een handtekening eigenlijk?
De minister vertelt dat de handtekening 3,5 eeuw geleden is ingevoerd en betekende: dit is feitelijk juist en zoals bedoeld naar mijn beste eer en geweten. Nu geldt die boodschap nog steeds, zo zegt hij. “Uw handtekening is uw verdienmodel, die is onontbeerlijk in het huidige bedrijfsleven. Daarom moet u extra zuinig zijn op uw handtekening.”
Doe je de dingen die je doet ook echt goed?
“Men zegt soms: de sector heeft een spiegel nodig. Om te kijken of de dingen die je doet of je die ook echt goed doet.” Natuurlijk gaat dit niet om “de goeden”, die er zoveel zijn en die elke dag met overgave aan het werk zijn. Maar er zijn fouten gemaakt in de sector en die mogen we niet negeren, zegt Hoekstra. Het publieke belang van vertrouwen op de handtekening van een accountant moet altijd voorop staan.
Vergelijkbare geluiden komen zijn ook elders te horen, zoals in het rapport van de AFM dat vandaag is gepubliceerd over de kwetsbaarheden in de structuur van de accountancysector. Ook daarin gaat het erom dat de kwaliteit van de sector onder druk staat (“marktfalen”) door negatieve prikkels.
Wat verwacht de minister van u?
Hetzelfde als wat ook de samenleving, het bedrijfsleven en iedere Nederlander mag verwachten van accountants, zo “Dat het publieke belang altijd voorop wordt gesteld, dat handtekening gelijk staat aan vertrouwen, en dat u uw handtekening alleen zet als u staat voor uw oordeel. Ik verwacht dat u onberispelijk werk doet, de beroepseer hoog houdt en uw taak met verve vervuld.”
“Bel mij als u dingen ziet die niet deugen”
De minister is er heel duidelijk in. Laat het weten als er zaken zijn in de sector waarvan u vindt dat ze niet deugen, dat die beter kunnen. Hij vraagt u dit te melden bij hemzelf of het ministerie. En “bij voorkeur vooraf en niet pas als het kalf verdronken is.”
Hoe nu verder?
Hoe ver moeten accountants gaan om vertrouwen in sector? Hoekstra vindt dat dat verder moet zijn dan nu het geval is. “Neem meer tijd voor controles en voor de dialoog. Rapporten laten zien dat er iets veranderd is, maar niet genoeg. We moeten iets doen om de cultuur ingrijpend te veranderen.”
Dus: “Blijf elkaar bevragen, wees kritisch, kijk naar de gebruiken en de sfeer op de werkvloer en accepteer tegenspraak. Zo bouwt u aan vertrouwen van de beroepsgroep.
Als de AFM de thermometer er weer insteekt, moet het anders zijn. Ook andere commissies, waaronder de nieuwe, moeten dit beoordelen.
