Het melden van ongebruikelijke transacties bij de Financial Intelligence Unit Nederland (FIU) blijkt nog een hele opgave. Het online formulier is onnodig tijdrovend en onduidelijk. In plaats van aan te moedigen, schrikt het accountants juist af om misdrijven te melden. Dat stellen experts tegen het FD.
Minstens een uur
Dat is een zorgelijke constatering, zeker omdat de beroepsgroep de eerste linie is in de verdediging van het Nederlandse financiële stelsel. Als poortwachters kunnen zijn als een van de weinige uitgebreid de boeken van bedrijven inzien.
Accountants zijn dan wettelijk verplicht om aan de bel te trekken bij de FIU als zij tegen ‘ongebruikelijke transacties’ aanlopen. Bijvoorbeeld betalingen uit risicolanden of contante afrekeningen van meer dan €10.000. Hiervoor heeft de instantie een speciaal online formulier opgezet. Arnout van Kempen, docent in fraude- en witwaswetgeving, noemt het meldformulier krankzinnig.
Zo vertelt hij dat als alles meezit en je alle informatie bij de hand hebt, je minstens een uur kwijt bent met het invullen van het formulier. Op LinkedIn vertellen een aantal accountants dat het aanmelden op de site van de FIU alleen al vier uur kan kosten. En dat hoeft absoluut niet zo te zijn. Het melden van een data-lek bij het meldpunt van privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens kost 10 minuten als het tegenzit, stelt van Kempen.
Interpretatie
Behalve klachten over het langdradige formulier is er ergernis over de onduidelijkheid. Veel begrippen op het meldformulier zouden breed te interpreteren zijn. Dit zorgt er in sommige gevallen voor dat criminelen en onschuldige overtreders op één hoop komen te liggen.
Bijvoorbeeld een contante betaling van meer dan €10.000 aan een fruitgroothandel. Veel klanten van zo’n groothandel zijn marktkooplui en die betalen nu eenmaal vaak in contanten. Ook al is er geen sprake van witwassen, het moet toch gemeld worden bij de FIU.
Volgens John Weerdenburg, ook docent in fraude- en witwaswetgeving, zorgt de onduidelijkheid ook voor morele dilemma’s. Vanwege de geheimhoudingsplicht mag je niets tegen je klant zeggen over de melding. ‘Dat betekent dat je niet met je klant in gesprek kunt gaan als je vermoedt dat hij een beetje sjoemelt. Dat kan emotioneel zijn. Je moet je klant verlinken terwijl je soms niet eens weet of je wel met fraude te maken hebt.’
Checklist
Onlangs presenteerde de FIU al een checklist met 72 fraude-aanwijzingen en handvatten die het makkelijker zou moeten maken voor accountants om te bepalen of ze met fraude te maken hebben. Hieruit valt op te maken dat de klachten niet onbekend zijn bij de instantie.
De FIU bleek dinsdag niet bereikbaar voor commentaar. Wel liet het eerder dit jaar nog weten dat accountants dit jaar een recordaantal ongebruikelijke transacties bij de instantie meldden, aldus het FD.
